panie profesor
  • drop i drób – ciąg dalszy
    6.04.2012
    6.04.2012
    Ad. pyt. z dn. 4.04 br. co to znaczy, że „spółgłoski są historycznie miękkie"? Zdanie, które przytoczyłam, w druku wygląda dokładnie tak: „w alfabecie pomieszczono także spółgłoski miękkie b', k', p', w', choć w pisowni polskiej teraźniejszej zmiękczeń tych się nie oznacza i nie pisze drób', drop', paw'”. Może błędnie utożsamiłam b' z „bi” itd – czy wie Pan Profesor, co innego autor mógł mieć na myśli w 1908 roku pisząc o spógł. miękkich b’, k’, p’ i w’ w związku ze sł. „drób”, „drop” i „paw”?
  • Dwa frazeologizmy z wulgaryzmami

    13.01.2021
    9.01.2021

    Skąd wzięło się powiedzenie: o dupie maryny oraz ch bombki strzelił?

  • Dzień tygodnia + data dzienna

    7.10.2023
    7.10.2023

    Dzień dobry! Uprzejmie poproszę o wytłumaczenie zasady (nie)stawiania przecinka pomiędzy dniem tygodnia a dniem miesiąca na podstawie poniższego pytania.

    Czy, a jeśli tak, to dlaczego powinnam zastosować interpunkcję np. w takim zdaniu: W czwartek (,) 17 sierpnia (,) czeka nas kolejny słoneczny dzień lub czy potrzebny jest przecinek np. w śródtytule: Piątek (,) 11.08?

    Profesor M. Bańko sugeruje, aby dzień tygodnia od dnia miesiąca rozdzielać przecinkiem (środa 25 marca ), natomiast prof. A. Wolański pisze, że „„konstrukcji tego typu nie oddziela się zasadniczo przecinkami”.

    Z góry bardzo dziękuję,

    Jola

  • elfy i elfowie
    4.02.2002
    4.02.2002
    Moje pytanie dotyczy mianownika i biernika l. mn. rzeczownika elf. We wszelkich słownikach jako poprawna sugerowana jest końcówka -y (a więc elfy). Tymczasem Marek Gumkowski w jednym z wydań Władcy Pierścieni J. R. R. Tolkiena wprowadził formę elfowie, tak to motywując:
    Wspomnieć także należy o modyfikacji innego rodzaju: rzeczownikowi elf w mianowniku i bierniku liczby mnogiej nadawana jest tu męskoosobowa forma elfowie, nie figurująca w słownikach języka polskiego. Odważono się na takie odstępstwo od językowych prawideł zarówno dlatego, że w odniesieniu do postaci określanych tym mianem są tu zawsze stosowane formy gramatyczne przynależne istotom ludzkim (a więc oni, nie one; zrobili, nie zrobiły), jak i z chęci naśladowania w tej mierze decyzji autora, używającego nieprawidłowej w angielszczyźnie formy liczby mnogiej elves (zamiast elfs) i toczącego o to zażarte boje ze skrupulatną korektą. Tolkien chciał w ten sposób odświeżyć sens słowa, które – jak pisał – „z biegiem czasu skarlało i dziś kojarzy się raczej z fantastycznymi duszkami”. W polskim przekładzie forma elfy została pozostawiona wyłącznie w kilku miejscach jako zbiorowe określenie ludu czy też szczepu (np. Elfy Szare, Elfy Leśne – ale już: Elfowie Wysokiego Rodu). Podobnie, choć w sposób nie tak konsekwentny, wprowadzone zostały, jako oboczne, formy krasnoludy i krasnoludowie.

    Swego czasu temat ten wzbudził żywą wymianę zdań na „Forum dyskusyjnym miłośników twórczości J.R.R. Tolkiena”. Tu chciałbym spytać, co Państwo sądzą na temat takiej innowacji językowej, jej zasadności i poprawności. Czy da się tu w ogóle jednoznacznie rozstrzygnąć problem, czy też wybór jednej z form jest li tylko kwestią gustu użytkowników języka?

    Z tolkienowskim pozdrowieniem,
    Ruginwaldus
  • Firma Miasto Stołeczne Warszawa

    28.06.2018
    28.06.2018

    Szanowna Pani Profesor,

    dziękuję za odpowiedź: https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/Statut-Miasta-i-Gminy-X;18678.html, ale muszę przyznać, że trochę mnie zdziwiła. Z pewnością urzędy miast i gmin są instytucjami, ale co to za instytucja miasto stołeczne Warszawa albo gminaBartoszyce? Zgodnie z taką logiką i tu wyrażenia miasto stołeczne i gmina pisalibyśmy wielkimi literami, a przecież tego nie robimy.


    Z wyrazami szacunku

    Czytelnik

  • Gorzko na weselu
    12.11.2016
    12.11.2016
    Szanowna Pani Profesor,
    skąd wziął się obyczaj wołania gorzko! podczas pocałunku państwa młodych na weselu? Wydaje mi się to nielogiczne.

    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • hamciu hamciu
    1.09.2013
    1.09.2013
    Szanowni Państwo,
    mam nurtujący mnie problem. Moja profesor od biologii wielokrotnie podczas lekcji używa sformułowania: chamciu chamciu (chodzi o konsumpcję). Powiedziała nam, że możemy używać go na klasówkach, jeżeli tylko napiszemy je poprawnie ortograficznie. Moje pytanie zatem brzmi: czy chamciu chamciu pisze się przez h, czy przez ch?
    Z poważaniem,
    Krystyna Deresz
  • Huawei i Xiaomi
    3.06.2019
    3.06.2019
    Szanowna Pani Profesor,
    moje pytanie dotyczy odmiany nazw własnych chińskich koncernów technologicznych: Huawei i Xiaomi. Pierwszą odmieniamy, drugiej nie. Wychodzimy z założenia, że w pierwszym przypadku deklinacja nie brzmi tak fatalnie jak w Xiaomi (Xiaomiego, Xiaomiemu) itd., ale może się mylimy?
    Z góry dziękuję za odpowiedź.
    Pozdrawiam
    Arkadiusz Braumberger
  • imię, nazwisko i tytuł na kopercie
    25.11.2010
    25.11.2010
    Moje pytanie dotyczy pisowni skrótu Profesorprof.: kiedy piszemy ten skrót literą wielką, a kiedy małą? Chodzi mi o umieszczenie tytułu i nazwiska na kopercie, który zapis z tych przykładów jest poprawny?
    – prof. dr hab. Jan Kowalski, prof. zw. UJ
    – Prof. dr hab. Jan Kowalski, prof. zw. UJ
    – Prof. dr hab. Jan Kowalski, Prof. zw. UJ
    Oczywiście nazwisko oraz skrót uczelni jest przypadkowy.
    Bardzo dziękuję.
    Radomir Graczyk
  • Jak mały może być zespół?
    24.11.2014
    24.11.2014
    Witam,
    jestem studentem architektury. Obecnie pracuję nad projektem małego zespołu domów jednorodzinnych. Wielkość obszaru wskazuje na to, że powinny się na nim znaleźć trzy domy, a może nawet dwa. Moje pytanie brzmi, czy dwa domy to ciągle zespół?
    Pozdrawiam i proszę o odpowiedź
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego